دکتر سعید رحیمی در بيستمين جشنواره تحقيقاتي به عنوان رتبه دوم گروه علوم دندان پزشكي برگزيده شد.
ايشان متولد سال 1343 در تبریز و فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی عمومی از دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی در سال 1368 می باشد. وی تحصیلات دوره دکتری تخصصی خود را در رشته اندودانتیکس در دانشکده دندانپزشکی مشهد در سال 1373 به پایان رسانده ودر حال حاضر به عنوان استاد و عضو هیات علمی در گروه آموزشی اندودانتیکس دانشکده دندانپزشکی تبریز مشغول به تدریس و تحقیق می باشد.
دكتر رحيمي در فعالیت های پژوهشی تاکنون موفق به دریافت جایزه رتبه دوم ترجمه کتاب از جشنواره پژوهشی کشوری دکتر احمد هدایت و رتبه های چهارم و ششم جشنواره رازی و محقق رتبه اول و دوم دانشکده دندانپزشکی شده اند و تاکنون بیش از 70 مقاله در مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسانده اند که اکثرا دارای ایندکس های معتبر Pubmed و ISI است. ایشان بیش از 40 مورد نیز سخنرانی در کنگره های بین المللی داخلی و خارجی در زمینه مباحث مختلف تحقیقاتی و نظری اندودنتیکس داشتهاند.
مصاحبه زير به مناسبت برگزيده شدن ايشان در جشنواره تحقيقاتي رازي و با هدف معرفي ديدگاههاي يك محقق و پژوهشگر برتر كه در سطح ملي افتخار آفريده است، انجام پذيرفته است.
اساتيد و همكاران
در ابتداي امر از استاد خودم جناب آقاي دكتر عبدالله سلوتي تشكر مي كنم كه نقش بسيار بزرگي در موفقيت من داشته اند و همچنين از بقيه اساتيد دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتی و مشهد كه در دروه دانشجويي و رزیدنتی از ايشان فراوان آموخته ام. در وهلهي بعد از همكاران خود در دانشگاه علوم پزشكي و دانشكده دندان پزشكي تبريز؛ آقاي دكتر لطفي و آقاي دكتر شاهي كمال تشكر دارم و نيز بقيه اعضاي هيأت علمي بخش اندودانتیکس دانشكده دندان پزشكي تبريز كه در اين زمينه به همه آنها مديون هستم. بايد بگويم اگر موفقیتی را كه بنده در جشنواره رازي كسب كرده ام را خوب نگاه كنيم بيشتر كمك و همفكري همكاران بوده است.
از دانشجويان و رزيدنتها هم كمال تشكر را دارم، من معتقدم خيلي از چيزها را مي توان از اين دانشجويان خلاق و پويا آموخت.
از همه مسئولين دانشگاه و مسئولين دانشكده تشكر ميكنم كه اگر برنامه ريزي آنها نبود ما الان در اين سطح از تحقيق و پژوهش دنيا نبوديم. اينها واقعا دغدغهي تحقيق و پژوهش دارند و عملكرد ايشان نيز در اين چند سال اين را نشان مي دهد. از سال 62 تا 68 كه خود من دانشجو بودم واقعا چيزي نبود، ازدهه هفتاد به بعد بود كه برنامه ريزي و نظارت اتفاق افتاد و كارهاي پژوهشي بال و پر گرفت.
فلسفه تحقيق و پژوهش
تحقيق و پژوهش هميشه پاسخ به مسأله است. پديده و روندي ديده شده است و جويا شدن علت آن روند و پديده توسط يك فرد، سررشته و مبدأ تحقيق در سير تاريخ بشريت است. بشر هميشه به دنبال چرايي پديده ها و اتفاقات است و جوابهايي را كه پيدا کرده تبديل به قوانين علمي شده كه اينها در طي تاريخ به مرور گسترش يافته است. شايد تعدادي از علتها كه در علوم پزشكي به عنوان علل ناشناخته معرفي مي شوند در ابتداي راه درصد بسيار بالايي داشت و پزشكان مسايل كمي را توانسته بودند كه حل كنند و به بقيه مسايل نامعلوم اطلاق مي شد. تحقيقات در اينجا وارد مي شود و اين علل نامعلوم را آرام آرام تبديل به مسئله كرده و آنها را شناسايي، معرفي و شناخته شده ميكنند. البته هيچ وقت در علم علل نامعلوم پاياني ندارد زيرا اطلاعات بشر محدود است و پديده ها و اتفاقات بسيار فراوان است بنابر اين Unknown reason در پزشكي و پژوهش هيچ وقت تمامي ندارد و هميشه باب تحقيق باز است.
قبلا به يك بيماري قلبي يا مثلا سرماخوردگي مي گفتند كه علل ناشناخته اي باعث ايجاد اين بيماريها مي شدهاند من فكر مي كنم هيچ پديدهاي بدون دليل نيست و حتما دليل و علت پشت آن اتفاق است، منتهي اطلاعات بشر محدود است و نمي تواند در تمام آن زمينهها به دليل روشن برسد و به جايي مي رسد كه مي گويد فعلا دلايل ناشناخته زياد داريم. حُسن تحقيق اين است كه اطلاعات بشر را به صورت انباشتي يا انقلابي، علوم را گسترش ميدهد و نامعلوم ها را كم كرده و آن گاه علم پيشرفت مي كند بنابراين در پزشكي و دندان پزشكي بايد هدفمان اين باشد كه علل نامعلوم جديد را پيدا كرده و يا روشهاي جديد و بديعي را استفاده كنيم كه روز به روز علل نامعلوم بيماريها را به طرف علل معلوم آورده و همان طور كه گفتيم در اين عالم هيچ چيز بدون دليل نيست و حوادث علت و معلولي است. اگر ما در علم پزشكي بتوانيم در مورد نامعلوم هاي فراواني كه هستند تحقيق و پژوهش كرده و آنها را حل بكنيم آنگاه نفع بيمار در درمان گسترش پيدا خواهد كرد و علم به سوي كاربردي شدن خواهد رفت و نفع بيمار هم لحاظ ميشوذ.
امكانات و لوازم تحقيق
براي يك محقق و اينكه او بتواند تحقيق را جلو ببرد خيلي از شرايط و امكانات لازم است اما پشتكار و خواستن از همه مهمتر است و اين كه كاري انجام دهد از هر راه ممكن بخواهد كه آن مسئله را حل كرده و به جواب برسد.
منتهي انسانها مختلف هستند و راههاي بسيار متفاوتي نيز وجود دارد بعضا در وسط راه نا اميدي ايجاد مي شود يا بالاخره ابزار كار تهيه نمي شود يا يكسري كمبودها پيش ميآيد يا از نظر منابع مالي كسري وجود دارد اما اگر عشق به پژوهش باشد و فعل خواستن باشد، من فكر ميكنم هيچ وقت راه بسته نيست، در هر شرايط و در هر زمينه اي، حتما پژوهشگر علاقه مند با پشتكار و عشق خود راهي براي ناپيداها و نامعلومها پيدا خواهد كرد. خواستن و عشق به آن تحقيق و پيدا كردن پاسخ؛ كاملا راههايي كه شايد اول فكر ميشد بسته است را بازكرده و ايدهي نو شكل بگيرد.
مسئولين و كساني كه در راس كار هستند بدانند كه هزينه كردن براي تحقيق سرمايه گذاري است نه هزينه بيهوده. در تمام كشورهاي پيشرفته از هزينه كردن براي تحقيق و پژوهش الان به توسعه و پيشرفت رسيده اند. آنها خيلي تحقيقات انجام داده اند و اين باعث شده است كه از نظر اقتصادي هم پيشرفت بكنند، يك نمونه واضح اين امر كشور سوئيس است كه با جمعيت كم الان به تعدادزیادی مقاله با کیفیت و ارزش علمی بالا دارند كه كيفي ترين مقالات در دنیا متعلق به اين كشور است.
ضريب تاثير و ضريب ارجاعات به مقالات آنها به ازای هر مقاله در سایت از بيست به بالا است. آمريكا و سوئيس هميشه در اين زمينه با هم رقابت دارند. حال شما جمعيت آمريكا و سوئيس را با هم مقايسه كنيد. در سوئيس آنقدر تحقيقات كيفي و كاربردي است و نفع بيمار را هم لحاظ كرده اند كه با توجه به جمعيت كم و بالطبع محقق با تعداد كم، كيفيت مقالات آنها بسيار بالا است. ما بايد به كيفيت خيلي اهميت بدهيم بايد طوري باشد كه ساير محققين به مقالات تحقيقي ما ارجاع بدهند.
از ابتدا این طور نبوده است كه مقالات كشور سوئيس اين همه ارجاع داده شود بلكه پله به پله و قدم به قدم را ه را آمدهاند و الان به اينجا رسيده اند. حالا ما به دلايلي در گذشته از دنيا عقب مانديم و اما خوشبختانه در اين بيست سال اخير هم از نظر كمّي و تا حدودی از نظر كيفي تحقيقات ما بهتر شده است. در اين پنج سال اخير هم ديگر مسئولان وزارت و مخصوصا دانشگاه علوم پزشكي تبريز به كيفي بودن مقالات سعي مي كنند كه آن نگاه لازم را داشته باشند. الان در ارتقا پايه اعضاي هيأت علمي اينها بسيار تاثير دارد. در زماني كميت مقالات بود كه اين امر بسيار تاثير داشت . براي ارتقا، يك مقاله خارجي برای دانشيار شدن و سه مقاله خارجي براي استاد شدن كه تاثيرش اين بود كه يك سير صعودي در توليد علم رخ داد و انصافا در اين بيست سال رشد توليد علم بسيار خوب بود.
اكنون نيز در سياستگذاريها و تصميم گيري ها بايد به کیفیت اهمیت داده شود. مقاله حتما در مجلاتي چاپ شده باشد كه Impact بالا داشته باشد.و همان طور كه در آيين نامه ارتقا به موازات كميت، كيفيت هم بالا رود و انشاء الله هم آن طور كه با برنامه ريزي درست كميت و توليد علم يالا رفت، كيفيت توليد علم هم بالا برود و ايران هم جزو آن كشورهايي باشد كه در رتبههاي بالاي علمي قرار بگيرد.
اهميت و ارزش كار استاد
اساتيد در طرز فكر دانشجويان و رزيدنتها و آموزش خوب آنها بسيار مهم هستند. در مورد بنده آقاي دكتر عبدااله سلوتي در دانشگاه علوم پزشكي مشهد يك الگو هستند. در زمان دانشجويي ما(دهه شصت) تحقيق خيلي مرسوم نبود و در حد پايان نامه متوقف مي شد و اكثرا پايان نامه ها مروري بود و شايد هم ترجمه . واقعا تحقيق به آن معنا انجام نمي گرفت تا اوايل دهه هفتاد كه من در رزيدنتي قبول شدم. آن زمان دكتر سلوتي كه تحصيل كرده آمريكا بودند و فوق العاده علاقه مند به تحقيق در مشهد مشغول بودند. میتوان گفت تحقيقات در رشته ما مديون كارهاي بنيادي آقاي دكتر عبدالله سلوتي است. ايشان هميشه تاكيد داشتند كه بايد روي مسائل فكر كنيد و واقعا خوب فكر كردن و علامت سوال داشتن را ايشان براي ما تكليف كرده بودند. نتيجه آن همه تلاش ايشان اين است كه اكثر شاگردان دكتر سلوتي الان خودشان اساتيد برجستهاي شده اند همانند دكتر شاهي و دكتر لطفي كه هر دو اين بزرگواران در سالهاي قبل در جشنواره رازي برتر و برگزيده شناخته شده اند.
دكتر سلوتي در آن زمان خوب فكر کردن، درست فكر كردن و كوشابودن و پشتكار داشتن را به همهي دانشجويان آموزش داد. خاطرهي از ايشان به ياد دارم اين است يكي از دانشجويان از آزمايش و كار بر روي حيوان واهمه داشت و نمي توانست كار بكند. دكتر سلوتي به او گفت:« اگر انسان بخواهد مي تواند» دانشجو ديد كه استاد داراي اين فكر است كه خواستن توانستن است و جالب است آن دانشجو خودش بعد ها در جشنواره هاي تحقيقاتي جزو برترين ها شد. در نتيجه اگر آن زمان دكتر سلوتي، ما را در اين مسير قرار نمي داد و واقعا به ما روح تحقيق و خواستن را تزريق نمي كرد چنان دانشجوياني نمي داشت كه اكثرشان برگزيده و برتر جشنوارهها تحقيقاتي متعدد هستند.
براي موفق شدن هيچ راهي بسته نيست، فرد مي تواند مي تواند تحقيق را با همه مشكلات انجام دهد و نفعش را فرد، جامعه مي بيند و در نتيجه علم روز دنيا پيشرفت مي كند.
خواستن خيلي مهم است، آن هم خواستن قلبي. نبايد دنبال بهانه بود چون فلان امكانات را نمي دهند پس تحقيق را انجام ندهد اگر فردي دنبال يك ايده نو و جديد است بايد تلاش كند آن را پيدا كند ولو اين كه بسیار سخت باشد. هيچ غير ممكني در تحقيق نيست به شرطي كه اراده قلبي وجود داشته باشد.
دانشجو و تحقيق
زمان بسيار زود مي گذرد و انسان فضاهاي متفاوتي را تجربه مي كند. در دوران دانشجويي ما امكانات خيلي كم بود جنگ و عدم امكانات بود. اما دانشجويان حاضر اگر بخواهند زمينه مهيا است هرچند با دنيا خيلي فاصله داريم اما امكانات اما امكانات تحقيق در حال حاضر خيلي زيادتر از زمان دانشجويي ماست.
قبلا انگيزه و فعل خواستن زياد بود و امكانات نبود كه الان با تلاش مسئولين امكانات خيلي مهيا است.و دانشجویان و محققین علاقه مند میتوانند با تلاش ها و تحقیقات کیفی و کار بردی خود روز به روز فاصله کشورمان را با کشورهای مترقی دنیا از نظر شاخص های پژوهشی کمتر کنند.